Қоғамдық игілік мәселелері бойынша тиісті халықаралық рейтингтерде Қазақстанның салалар көрсеткіштерін және позицияларын жақсарту
Зерттеу тақырыбының өзектілігі. ЖІӨ фермалар мен зауыттарда өндірісті өлшеу үшін әзірленді және ол бүгінгі экономиканың шын мәнінде неден тұратынын жақсы көрсетпейді. ХХІ ғасырдың қиындықтары прогрестің жаңа шараларын қажет етеді. Шара ретінде еліміздің байлығына немесе ЖІӨ-ге ғана сүйену адами және қоғамдық дамудың толық көрінісін жасай алмайды. Сонымен қатар, байыту ағымдағы әлеуметтік проблемаларды шешпейді. Тұрақты және әділ өсуді қамтамасыз ету үшін ЖІӨ шегінен шығатын өлшемдерге назар аудару қажет. Ғылыми қызығушылық тек ЖІӨ ғана емес, басқа да көрсеткіштерді ескеретін рейтингтер. Осыған байланысты зерттеу тақырыбы өте өзекті.
Жұмыстың мақсаты: қоғамдық игілік мәселелері бойынша тиісті халықаралық рейтингтерде Қазақстанның салалар көрсеткіштерін және позицияларын жақсарту бойынша әдіснаманы зерделеу, индекстерін талдау және мемлекеттік органдар үшін ұсынымдар әзірлеу.
Зерттеу нысаны. Аталған баяндамада әлеуметтік прогресс индекстері мен өмір сүру сапасы зерделеніп, талданды.
Әлеуметтік прогресс индексі (The Social Progress Index, SPI) – ғалымдар мен бизнес-көшбасшылар тобы құрған, «Social Progress Imperative» ұйымы әзірлеген бастама. SPI әлем елдерінің жетістіктерін қоғамдық әл-ауқат пен әлеуметтік прогресс тұрғысынан өлшейді. 2013 жылы Гарвадр университетінің профессоры, стратегиялық басқару және халықаралық бәсекеге қабілеттілік саласындағы маман М. Портердің жетекшілігімен әзірленген.
SPI әлеуметтік және экономикалық көрсеткіштерді кешенді бағалауды ұсына отырып, ЖІӨ сияқты экономикалық көрсеткіштерді толықтыруға арналған. Индекс адам үшін маңызды – денсаулық сақтауды, инфрақұрылымды, азаматтық бостандықты өлшейді. Бұл оның игілігі мен әл-ауқатын сипаттайтын, адам үшін маңызды көрсеткіштер. Аталған рейтинг 53 көрсеткішті қамтиды, 2019 жылы оған 149 ел қатысты. «The Economist» журналының Economist Intelligence Unit версиясы бойынша өмір сүру сапасының индексі. Өмір сүру сапасын өлшеу әдіснамасының негізі ретінде «
The Economist» зерттеуде өмірге субъективті қанағаттану құралдарын пайдаланды. Сұрақ қою сауалнама түрінде жүргізілді, онда оларға жалпы өміріне қаншалықты қанағаттанатыны жөнінде қарапайым сұрақ қойылды. Индекс 2005 жылға 111 ел бойынша және 2013 жылға 80 ел бойынша есептелді.
Зерттеу әдіснамасы. Жұмыс ережелері мен ұйғарымдарының объективтілігі мен дұрыстығы пайдаланылатын құралдар мен ғылыми әдістердің жиынтығымен – жүйелі талдаумен, салыстырмалы талдаумен, синтезбен қамтамасыз етіледі.
